MRPiPS podjęło dialog o radach pracowników

Uwaga! To jest archiwalna aktualność przeniesiona ze starej strony – mogą występować techniczne problemy w sposobie wyświetlania treści

W piątek, 28 października 2016 roku, w Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” w Warszawie odbyło się spotkanie przedstawicieli Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z delegacją złożoną z reprezentantów rad pracowników i Instytutu Spraw Obywatelskich. W spotkaniu uczestniczył wiceminister MRPiPS, Stanisław Szwed.

Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej reprezentowali:

Stanisław Szwed, Wiceminister, Sekretarz Stanu
Marek Waleśkiewicz, Dyrektor Departamentu Dialogu i Partnerstwa Społecznego
Katarzyna Balsam, Naczelnik Wydziału Prawno-Legislacyjnego
Karolina Woźniczko, radca prawny

W skład delegacji, złożonej z przedstawicieli rad pracowników oraz Instytutu Spraw Obywatelskich (INSPRO), weszli:

Marcin Romeyko-Hurko i Mirosław Wiśniewski, rada pracowników, Muzeum Narodowe w Warszawie
Antoni Jakubiak, rada pracowników, Samsung Electronics Polska
Piotr Ciompa, ekspert INSPRO
Rafał Górski, prezes INSPRO
Małgorzata Jankowska, INSPRO

Dyskusję na temat rad pracowników i społecznego projektu nowelizacji ustawy o radach pracowników rozpoczął Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich (INSPRO). W swojej prezentacji przypomniał historię rad pracowników w Polsce. Przedstawił również kluczowe momenty z działalności Centrum Wspierania Rad Pracowników, prowadzonego przez INSPRO:

„Rady pracowników to instytucje kształtowania postaw obywatelskich. Jesteśmy blisko rad i słyszymy od nich, jak sytuacja wygląda od kuchni. Niekiedy włos jeży się na głowie. Niestety, poza nielicznymi wyjątkami, przez 10 minionych lat media masowe nie były zainteresowane tą tematyką. Nasz projekt nowelizacji jest oparty na doświadczeniach i informacjach pochodzących od rad pracowników. Byliśmy już na spotkaniach w sekcji Narodowej Rady Rozwoju, w Kancelarii Prezydenta RP z prośbą o rozważenie przez Prezydenta RP możliwości przedstawienia tej nowelizacji jako inicjatywy prezydenckiej.”

Przewodniczący rady pracowników Muzeum Narodowego w Warszawie, Marcin Romeyko-Hurko, podzielił się doświadczeniami działającej już trzecią kadencję rady. Rozpoczął od kwestii związanych z artykułem 13., czyli dostępem do informacji. Podkreślił, że nadrzędnym problemem jest brak świadomości prawnej w zakresie uprawnień rad i innych organizacji pracowniczych oraz obowiązków pracodawcy. Osoby zarządzające nie udzielają informacji na czas. Zapominają, że informacja musi wpłynąć odpowiednio wcześniej, żeby rada miała czas na analizę tematu i sformułowanie odpowiedzi.

O powstaniu rady pracowników w zakładach Samsung Electronics Polska opowiedział pracujący w tym przedsiębiorstwie od 7 lat Antoni Jakubiak. Powstała ona z inicjatywy pracowników, którzy zebrali podpisy i doprowadzili do zorganizowania wyborów. Rady nie są niczym złym, mogą nawet pomagać pracodawcy.

[caption id="attachment_3250" align="alignleft" width="371"] © Piotr Skubisz[/caption]

Ekspert INSPRO, Piotr Ciompa, podkreślił, że rada pracowników powinna być rodzajem samorządu. Rady nie są związkami zawodowymi. Mogłyby się przyczyniać do powstawania związków zawodowych w zakładach, w których związków nie ma. W 85% firm pracownicy nie mają żadnych przedstawicielstw. Wskazując na najważniejsze zmiany, zawarte w społecznym projekcie nowelizacji, wymienił: zniesienie wymaganego progu podpisów 10% członków załogi pod wnioskiem o powołanie rady (artykuł 8), zmiany do artykułu 13. na temat informowania rad, kwestię uchwalenia minimalnego budżetu dla rad, którym mogłyby samodzielnie dysponować.

Zdaniem naszego eksperta wątpliwości budzi również egzekwowanie wykonywania zapisów ustawy. Państwowa Inspekcja Pracy nie przeprowadziła pod tym kątem żadnej kontroli. Inspektorzy pracy interweniowali tylko w momencie otrzymania skargi. Kiedy sprawy wnoszone są do sądu, wyrok zapada często po zakończeniu kadencji przez daną radę. Inspektorów należy wyposażyć w odpowiednie narzędzia, umożliwiające dokonanie efektywnej kontroli.

Wiceminister Stanisław Szwed pamięta okoliczności powstania ustawy oraz wprowadzenia jej do polskiego porządku prawnego w 2006 roku. Rodziła się w bólach. Dla wielu osób jej wprowadzenie było postrzegane jako konieczność, wynikająca z unijnych regulacji. W wielu przypadkach nie zmieniło się to do dziś. Tymczasem rady należałoby postrzegać jako uzupełnienie przedstawicielstw pracowniczych na rynku pracy. Wiceminister przyznał, że dokonanie pewnych zmian w ustawie, rzeczywiście może być konieczne. Ale same zmiany nie spowodują nagłego rozwoju rad, dopóki nie zostanie powszechnie zrozumiane, czym są rady pracowników. Tymczasem docieranie z informacją o nich do szerokich kręgów odbiorców nadal jest problematyczne. Zauważył, że przypadające w tym roku 10-lecie działalności rad pracowników w Polsce to dobra okazja, żeby wnieść tę tematykę do debaty publicznej.

Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej zadeklarowało podjęcie konkretnych działań:

wystąpienie o wniesienie tematyki rad pracowników pod obrady Rady Dialogu Społecznego
przekazanie społecznego projektu nowelizacji ustawy do Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy
zgłoszenie postulatu przeprowadzenia kontroli ws. funkcjonowania ustawy o radach pracowników do Głównego Inspektoratu Pracy
odniesienie się do społecznego projektu nowelizacji ustawy i przesłanie opinii MRPiPS do Instytutu Spraw Obywatelskich
zainteresowanie mediów tematyką rad

Podjęcie przez MRPiPS dialogu na temat rad pracowników oraz przygotowanego społecznymi siłami projektu nowelizacji ustawy, wydaje się małym światełkiem, które wreszcie błysnęło w tunelu.

Działalność rozpoczęła Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy, związki dyskutują nad nowelizacją ustawy o związkach zawodowych. W tej sytuacji powinno się również wysłuchać rad pracowników. Powinny one mieć szansę włączenia się w debatę nad kompleksową aktualizacją prawa pracy, jak inne reprezentacje pracowników czy pracodawców.

foto: MRPiPS/CPS "Dialog"