Rezygnacja z członkostwa w radzie. Co dalej?

Uwaga! To jest archiwalna aktualność przeniesiona ze starej strony – mogą występować techniczne problemy w sposobie wyświetlania treści

Członkowie rady pracowników mają prawo do złożenia rezygnacji członkostwa w radzie. Co dzieje się w przypadku, gdy jeden z członków rady pracowników skorzysta z tej możliwości?

Z regulacji ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji z dnia 7 kwietnia 2006 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 550, z późn. zm., dalej jako u.i.p.p.k.) niezbicie wynika obowiązek przeprowadzenia wyborów uzupełniających w razie zmniejszenia się składu rady pracowników, np. w wyniku zrzeczenia się członkostwa przez któregoś z członków rady. Mianowicie, zgodnie z art. 12 ust. 1 u.i.p.p.k., członkostwo w radzie pracowników ustaje w razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, zrzeczenia się funkcji lub wniosku w sprawie ustania członkostwa podpisanego co najmniej przez 50 % pracowników zatrudnionych u pracodawcy co najmniej przez 6 miesięcy. Co więcej, ust. 2 tego artykułu - w tych przypadkach - obliguje do przeprowadzenia wyborów uzupełniających na zasadach ogólnych.

Jako że powołanie rady pracowników jest fakultatywne, to przeprowadzenie wyborów do rady pracowników wymaga pisemnego wniosku grupy co najmniej 10% pracowników. Artykuł 8 ust. 1 u.i.p.p.k. nakłada na pracodawcę obowiązek zorganizowania wyborów, wówczas, gdy otrzyma on taki wniosek. Skuteczne wniesienie wniosku o przeprowadzenie wyborów do rady pracowników może odbyć się poprzez bezpośrednie doręczenie go uprawnionemu organowi pracodawcy, bądź przez biuro podawcze lub pocztę. Ten moment będzie również datą, w której powstanie wyżej wspomniany obowiązek pracodawcy. Przepis nie ustanawia żadnych dodatkowych wymogów, jakie mieliby spełniać wnoszący to podanie. Jednakże w doktrynie[1] formułowane są tezy, jakoby wnoszący powinni posiadać bierne prawo wyborcze, tj. powinni przepracować u pracodawcy nieprzerwanie co najmniej rok, chyba że pracodawca działa krócej (art. 9 ust. 2 u.i.p.p.k.). Ponadto, wymagany 10 % próg ilości pracowników ustala pracodawca, na podstawie poziomu zatrudnienia istniejącego w dniu wniesienia wniosku. Jeśli okaże się, że nie został on osiągnięty, wówczas pracodawca winien zwrócić go wnioskodawcom celem uzupełnienia.

Należy zaznaczyć, że na mocy art. 8 u.i.p.p.k. pracodawca musi powiadomić pracowników o terminie przeprowadzenia wyborów oraz terminie zgłoszenia kandydatów na członków rady pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż na 30 dni przed dniem wyborów. Termin ich przeprowadzenia określa pracodawca. W tym przypadku nie jest istotny sposób, w jaki pracodawca dokona tegoż powiadomienia, aczkolwiek wymaganym jest, aby w wyniku powiadomienia wszyscy pracownicy mieli możliwość zapoznania się z tymi terminami. Co więcej, pracodawca nie może w sposób nieuzasadniony zwlekać z wyznaczeniem daty wyborów. Termin zgłoszenia kandydatów na członków rady pracowników wynosi 21 dni. Tym samym przez nie mniej niż 21 dni kalendarzowych poprzedzających dzień wyborów pracownicy mogą zgłaszać swoich kandydatów komisji wyborczej. Ustanowienie przez pracodawcę krótszego terminu, niż ten ustawowy, będzie skutkowało nieważnością wyborów, oraz obowiązkiem ich ponownego przeprowadzenia.

Co do samych wyborów, to zasady ich przeprowadzania są takie same, jak w przypadku zwykłego trybu wyboru rady. Powoduje to, że należy stosować art. 9 i 10 u.i.p.p.k., które dotyczą m. in. czynnego i biernego prawa wyborczego czy procedury wyboru kandydata do rady. Ponadto, regulacji tej procedury powinno się poszukiwać w regulaminie komisji wyborczej działającej u pracodawcy, który szczegółowo określa organizację wyborów. Innymi słowy, ustawodawca nie ustanowił żadnego „szczególnego” trybu przeprowadzenia wyborów uzupełniających. Pamiętać trzeba, iż kadencja nowo wybranego członka dopełnia tylko istniejącą kadencję obejmującą zaistniały wakat.

Jeżeli okazałoby się, że pracodawca w jakikolwiek utrudnia lub uniemożliwia przeprowadzenie wyborów do rady, to zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt. 3 u.i.p.p.k., podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Można przez to rozumieć chociażby odmowę sfinansowania takich wyborów wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 u.i.p.p.k., albo zwlekanie z wyznaczeniem dnia wyborów. Także paraliżowanie czynności podejmowanych przez komisję wyborczą lub niedopuszczenie bądź uniemożliwienie pracownikom wzięcia udziału w tej procedurze - choćby poprzez niewłaściwie dokonane powiadomienie - mieści się w zakresie przedmiotowym tego przepisu. W tych sprawach oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy.

[1] Baran K.W, Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, Oficyna, 2010.