Porady eksperta: Jak przeprowadzić wybory do Rady Pracowników?
Uwaga! To jest archiwalna aktualność przeniesiona ze starej strony – mogą występować techniczne problemy w sposobie wyświetlania treści
Kluczowym zagadnieniem podczas procesu tworzenia Rady Pracowników jest umiejętne przeprowadzenie wyborów. Wielu działaczy chcąc powołać ten organ do życia nie posiada wystarczających zasobów wiedzy z zakresu obowiązków prawnych jakie na nich ciążą. Jest to często wykorzystywane przez nieuczciwych pracodawców, którzy nie chcą dopuścić do współdzielenia przedsiębiorstwa z pracownikami. Aby w odpowiedni sposób rozpocząć działalność Rady Pracowników, najlepiej zapoznać się z zasadami przeprowadzenia wyborów.
Na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji , aby utworzyć radę pracowników należy złożyć do pracodawcy wniosek o jej utworzenie i przeprowadzenie wyborów z podpisami 10% pracowników.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 u.i.p.p.k, wybory członków rady pracowników organizuje pracodawca na pisemny wniosek grupy co najmniej 10% pracowników, powiadamiając o terminie ich przeprowadzenia oraz terminie zgłoszenia kandydatów na członków rady pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy.
Członków rady pracowników u pracodawcy zatrudniającego:
-
do 100 pracowników - wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 10 pracowników,
-
powyżej 100 pracowników - wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 20 pracowników (art. 4 u.i.p.p.k.).
Schemat tworzenia rady pracowników, na podstawie obowiązujących przepisów u.i.p.p.k., które w tej sprawie mają zastosowanie, wygląda następująco :
- Pracodawca ustala liczbę zatrudnionych pracowników (zgodnie z art. 7 u.i.p.p.k.),
- Pracodawca informuje o liczbie pracowników (zgodnie z art. 7 ust. 5 u.i.p.p.k. pracodawca niezwłocznie po osiągnięciu wielkości zatrudnienia, o której mowa w art. 1 ust. 2 u.i.p.p.k., tj. co najmniej 50 pracowników, podaje tę informację do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy),
- Pracodawca oczekuje na wniosek 10 % pracowników, którzy chcą zorganizować wybory do rady (co wynika z art. 8 ust. 1 u.i.p.p.k.),
- Następuje ustalenie przez pracodawcę regulaminu komisji wyborczej i uzgodnienie jego treści z pracownikami wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy (art. 10 ust. 2 u.i.p.p.k.),
- Pracodawca powiadamia pracowników o terminie wyborów oraz o terminie zgłaszania kandydatów na członków rady pracowników (powiadomienie ma nastąpić nie później niż na 30 dni przed dniem wyborów. Termin zgłoszenia kandydatów na członków rady pracowników wynosi 21 dni – art. 8 ust. 2 u.i.p.p.k.),
- Przeprowadzenie wyborów członków rady pracowników przez komisję wyborczą (art. 10 ust. 1 i ust. 3-8).
Procedurę wyborczą pracodawca rozpoczyna zatem dopiero po otrzymaniu wniosku pochodzącego od grupy co najmniej 10% pracowników. Pracodawca nie może w tym zakresie wyręczyć pracowników. Jednocześnie przepisy nie przewidują określonych zasad sporządzania wniosku. Ma on być podpisany przez 10% pracowników zatrudnionych u pracodawcy. Determinuje to formę pisemną wniosku. Przepisy u.i.p.p.k. nie precyzują jednak jego treści. Powinna z niej wynikać chęć zorganizowania wyborów oraz to, że wniosek został poparty przez wystarczającą liczbę pracowników. Skuteczne wniesienie wniosku następuje w dacie bezpośredniego przekazania go uprawnionemu organowi pracodawcy. Może to również nastąpić przez biuro podawcze bądź pocztą.
Pracodawca jest uprawniony do weryfikacji prawdziwości i rzetelności podpisów. To on decyduje, czy wniosek spełnia ustawowy wymóg 10% pracowników. W tej materii nie ma zastosowania metoda określania poziomu zatrudnienia przewidziana w art. 7 u.i.p.p.k. Decydujące znaczenie ma bieżący stan zatrudnienia w dniu wniesienia wniosku. Jeżeli nie spełnia on wymaganego progu 10%, względy lojalności przemawiają za jego zwrotem wnioskodawcy w celu uzupełnienia. Ponowne jego złożenie uruchamia na nowo bieg terminów przewidzianych w art. 8 ust. 2 u.i.p.p.k.
Wniesienie prawidłowego wniosku zobowiązuje pracodawcę do podjęcia działań w celu zorganizowania wyborów, zwłaszcza do powiadomienia pracowników o terminie wyborów oraz o zasadach zgłaszania kandydatów. Przepisy u.i.p.p.k. nie określają formy owego powiadomienia, zatem uprawnione jest przyjęcie, iż następuje to zgodnie z obowiązującymi w zakładzie procedurami lub zwyczajami (np. na tablicy ogłoszeń, na stronie internetowej pracodawcy, radiowęzłem, mailem). Istotne jest, żeby pracownicy mieli faktyczną możliwość zapoznania się z tym powiadomieniem .
Zgodnie z postanowieniami art. 8 ust. 2 u.i.p.p.k. powiadomienie o terminie wyborów następuje nie później niż na 30 dni przed dniem wyborów, który określa pracodawca. Nie ma w tej kwestii obowiązku prowadzenia konsultacji z wnioskodawcami.
Wraz z powiadomieniem o terminie wyborów pracodawca informuje pracowników o terminie zgłaszania kandydatów na członków rad do komisji wyborczej. W świetle postanowień art. 8 ust. 2 u.i.p.p.k. in fine wynosi on 21 dni. Oznacza to, że w okresie przedwyborczym przez co najmniej 21 dni kalendarzowych uprawnione grupy pracowników mogą zgłaszać swoich kandydatów. Jak wskazano wyżej członków rady pracowników u pracodawcy zatrudniającego do 100 pracowników - wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 10 pracowników, powyżej 100 pracowników - wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 20 pracowników (art. 4 u.i.p.p.k.).
Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu pracownikowi, z wyjątkiem pracowników młodocianych. Bierne prawo wyborcze maja zaś pracownicy, którzy przepracowali u pracodawcy nieprzerwanie co najmniej rok, chyba że pracodawca działa krócej. Bierne prawo wyborcze nie przysługuje z kolei pracownikowi kierującemu jednoosobowo zakładem pracy, jego zastępcy, pracownikowi wchodzącemu w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, głównemu księgowemu, radcy prawnemu oraz pracownikowi młodocianemu (art. 9 u.i.p.p.k.).