Projekt ustawy o sporach zbiorowych pracy

Trwają prace nad projektem ustawy o sporach zbiorowych pracy. Nowa ustawa ma zastąpić obecnie obowiązującą ustawę z 1991 r.  Za zmianami postulują związki zawodowe i organizacje pracodawców.

Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych i organizacjach pracodawców, o czym mówi art. 59 Konstytucji RP, jest podstawową wolnością człowieka i obywatela. 

Oprócz centrali związkowych NSZZ “Solidarność”, OPZZ i FZZ, w Polsce istnieje ok. 300 federacji, 273 organizacji związkowych o zasięgu ogólnopolskim, ok. 24 000 lokalnych organizacji związkowych, a także ok. 7 tys. organizacji związkowych o charakterze zakładowym. 

Wspomnianym podmiotom przysługuje prawo do organizowania strajków pracowniczych w granicach określonych  w ustawie. Zarówno jednak związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców, wskazują na problemy interpretacyjne przepisów, a także proponują zmiany, które odpowiadałyby dynamicznie zmieniającej się sytuacji rynkowej, a także dopasowujące się do interesów pracowników i pracodawców.

Spodziewanym rezultatem regulacji będzie stworzenie przejrzystych, prostych w stosowaniu i interpretacji, przyjaznych procedur rozstrzygania sporów zbiorowych i konfliktów społecznych. Do głównych jej celów należą:

- określenie zasad wszczęcia, prowadzenia i zakończenia sporu zbiorowego pracy; ponadto będzie będą mogły być realizowane we wszystkich sprawach zbiorowych, w których uczestniczą związki zawodowe reprezentujące osoby wykonujące pracę zarobkową,

- ujednolicenie przepisów i wprowadzenie obowiązku zawiązywania koalicji związków w trwającym sporze, co ułatwi uzgodnienie wspólnego stanowiska stron,

- umożliwienie kontroli legalności przeprowadzenia głosowania w sprawie ogłoszenia strajku, tj. referendum strajkowego,

- precyzyjne określenie czasu trwania sporu (9 miesięcy z możliwością trzymiesięcznego wydłużenia), w którym to powinien on się zakończyć opracowanie odpowiednich dokumentów, po jego upływie będzie on natomiast wygasał z pomy prawa,

- zmiana co do standardów pracy mediatora i kryteriów wpisania na listę mediatorów

- wprowadzenie instytucji tzw. mediacji prewencyjnej, która umożliwi stronom skorzystania z pomocy osoby, pomagającej w osiągnięciu wcześniejszego porozumienia,

- zwiększenie limitów wydatków na funkcjonowanie Rady Dialogu Społecznego i wojewódzkich rad dialogu społecznego.

Planowanym terminem przyjęcia projektu przez Radę Ministrów jest III kwartał bieżącego roku.

Przygotowała: Maja Włodarczyk

Przygotowano w ramach projektu Centrum Wspierania Rad Pracowników dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Wspierania Rozwoju Organizacji Poradniczych na lata 2022–2033.